Neden Geçmişi Olduğundan Daha Güzel Hatırlarız?

Hepimizin başına gelmiştir: Eski günleri düşünürken yüzümüzde bir gülümseme belirir. Üniversite yıllarını, ilk aşkımızı, gençliğimizin heyecanını hatırlarız. İlginçtir ki, çoğu zaman o dönemlerde yaşadığımız stres, kaygı ya da zorlanmalar pek aklımıza gelmez. Peki neden geçmiş, yaşadığımız andan daha güzel görünür?

''Hatıra Tümseği'' Denilen Şey

Bilimsel araştırmalar, insanların en yoğun şekilde hatırladığı anıların genellikle 10–30 yaş arasına denk geldiğini söylüyor. Bu dönemde yaşanan olaylar çok daha canlı ve kalıcı bir iz bırakıyor.

Bunun sebeplerinden biri, o yıllarda beynimizde dopamin gibi nörotransmitterlerin daha aktif çalışıyor olması. Yani gençken hem daha yoğun hissediyoruz hem de bu hisler belleğe daha güçlü bir şekilde kazınıyor. İşte bu yüzden, gençlik yıllarına dönüp baktığımızda o anılar daha parlak ve unutulmaz görünüyor.

Zihin Neden Olumluya Odaklanır?

Geçmişi düşündüğümüzde çoğunlukla güzel anıların aklımıza gelmesinin bir diğer nedeni ise beynimizin doğal bir eğilimi: Olumlu hatırlama yanlılığı. Zaman geçtikçe olumsuz deneyimler silikleşiyor, olumlu olanlar ise daha belirgin hale geliyor.

Aslında biz, geçmişte yaşadığımız olayları değil, o olaylar sırasında nasıl hissettiğimizi hatırlıyoruz. Yani bir arkadaş buluşmasındaki kahkaha, sınav stresinden daha kalıcı oluyor.

Ilişkiler ve Öğrencilik Yılları

Bir ilişkimizi hatırladığımızda genelde romantik anlar gelir akla. Tartışmalar, kırgınlıklar, hatta ayrılığın acısı bile zamanla gölgede kalır. Aynı şekilde, üniversite yıllarını düşündüğümüzde sınav stresinden çok arkadaşlarımızla geçirdiğimiz keyifli zamanlar hatırlarımızda yer eder.

Kısacası, zihnimiz olumsuzlukları arka plana atıp, hayatı daha yaşanılır kılmak için güzel anıları öne çıkarıyor.

Sonuç

Geçmişi olduğundan daha güzel hatırlamamızın nedeni hem biyolojimizde hem de zihinsel eğilimlerimizde saklı. Gençlik yıllarındaki yoğun duygular belleğe daha güçlü kazınıyor; zaman ise olumsuzlukları yavaş yavaş silip süpürüyor.

İİK ✧ klinik psikolog

Belki de bu yüzden geçmişe baktığımızda gülümseyerek, “Ne güzel günlerdi…” diyoruz.

Çünkü aslında hatırladığımız şey yalnızca olayların kendisi değil; o anlarda nasıl hissettiğimiz